Acil Durum Eylem Planı Nasıl Hazırlanır?

Acil Durum Eylam Planı Hazırlama

Çalışma hayatında ve günlük yaşamda, insan yaşamını tehdit edebilecek tehlikelerle karşılaşılabilir. Bu tehlikeler, küçük çaplı olabileceği gibi ölümle sonuçlanabilecek ciddi etkiler de doğurabilir. İnsan hayatını büyük ölçüde etkileyen acil durumlarla başa çıkmak ve hazırlıklı olmak için bazı önlemlerin alınması gereklidir. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında tüm iş yerlerinde İSG çalışmalarının yürütülmesi zorunlu hale getirilmiştir. Acil durum eylem planı, yönetmelik çerçevesinde uygulanması gereken tüm acil durum planlarıyla, iş yerlerinde hayat kurtarıcı bir rol üstlenmektedir.

Acil Durum Eylem Planı Yönetmeliği

18 Aralık 2013 tarihinde ve 28855 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Afet ve Acil Durum Müdahale Hizmetleri Yönetmeliği'nde, acil durum; toplumların tamamını veya bir kısmını normal yaşam faaliyetlerini kesintiye uğratarak durduran ve acil müdahale gerektiren olayların yol açtığı kriz hali olarak tanımlanmıştır. Afet ve Acil Durum Başkanlığı (AFAD) ise acil durumu, yerel imkanlarla baş edilebilen ve hızla müdahale gerektiren durumlar olarak tanımlar. İş yerlerinde uygulanması gereken Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik'e göre acil durumlar; iş yeri içinde meydana gelebilecek yangın, patlama, doğal afet, tehlikeli kimyasal maddelerden kaynaklanan durumlar, ilk yardım, müdahale ve tahliye gerektiren halleri kapsar. İş yerlerinde beklenmedik şekilde ortaya çıkabilecek acil durumlar, farklı zararlara neden olabileceğinden, iş yerleri tarafından birtakım önlemler alınmalıdır. Çalışanlara, misafirlere, müşterilere yönelik can güvenliği tehdidi olduğunda, üretim durabilir, çevresel ve fiziksel zararlar meydana gelebilir. Acil durumlarla mücadelede en etkili yol, önceden tedbir almaktır. İş yeri için muhtemel acil durumları belirlemek, bu durumları önleyici ve sınırlayıcı tedbirleri almak, acil durumlar için prosedür ve talimat hazırlamak, olası olumsuz koşullarda güvenli tahliye sağlamak üzere çalışmalar yapmak zorunludur. AFAD tarafından belirlenen acil durumlar, genellikle doğal afetler üzerinde yoğunlaşmaktadır. Endüstriyel anlamda İSG acil durum eylem planı için oluşturulması gereken acil durumlar şunlardır:

• Patlama,

• Yangın,

• Doğal afetler,

• Tehlikeli bir kimyasal madde salınımı,

• Gıda zehirlenmesi,

• İlkyardım ve tahliye gerektiren kaza ve olaylar,

• Sabotaj

Yukarıda belirtilen durumlar, yapılan işin niteliğine bağlı olarak acil durum eylem planı gerektirir.

Acil Durum Eylem Planında Hedefler Nelerdir?

İş yerlerinde yapılan acil durum tahliye planı, meydana gelebilecek tüm acil durumlarda gerçekleştirilmesi gereken eylemleri içeren planlardan oluşur. Bu eylem planını uygulamadaki amaç; büyük çaplı kaza ve yaralanmaları önlemek, iş yerleri ve çevresindeki binalar ile ilgili ekipmanlarda oluşabilecek zararları azaltarak toplum ve çevreyi korumak, acil durum sonucunda iş yerlerine gelebilecek maddi ve manevi zararları en az hasarla atlatmaktır. Bu nedenle, herhangi bir acil durum meydana gelmeden önce mutlaka acil durum eylem planı örneği incelenmeli ve tüm iş yerlerinde eksiksiz uygulanmalıdır. Bu koşullar sağlandığında maddi ve manevi zararlar en az hasarla atlatılabilir. Acil durum planlaması hedefleri şu şekilde sıralanabilir:

• Oluşabilecek tüm acil durumlara karşı hazırlıklı olmak,

• Acil durumların kaynaklarını etkili ve hızlı bir şekilde sınıflandırmak,

• Acil servis hizmetleri iş yerlerine ulaşana dek gerekli tüm tedbirleri almak,

• Dışarıdan müdahale için gelen acil durum ekiplerine gerekli bilgileri sağlayarak ekipmanlarla yardımcı olmak,

• İş yerinde çalışan herkesi ve çevredeki insanları acil durumun olumsuz etkilerinden korumak,

• Acil durum eylem planında yer alması gerekenler arasındadır.

Acil Durum Eylem Planının Aşamaları Nelerdir?

İş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi, iş yerlerinde meydana gelebilecek afetleri sistematik bir şekilde ele alarak iyileştirme yaklaşımı çerçevesinde çözüm sunar. İş yerlerinde bulunan iş sağlığı ve güvenliği sisteminde olmazsa olmazlardan biri acil durum eylem planlarıdır. Acil durumların yönetimi genel olarak dört aşamadan oluşur. Birbirini takip eden süreci içeren acil durum eylem planı aşamaları şunlardır:

• Önleme,

• Hazırlık,

• Müdahale,

• Yenilenme.

  
  

Bu aşamalar arasında yer alan önleme, acil durumları önleyerek olumsuz etkilerini azaltmak için gerekli operasyonel tedbirleri sağlamaktır. Hazırlık aşaması, tüm gerekli kaynak ve düzenlemeleri acil durumu önlemek için seferber etmeyi ifade eder. Müdahale aşaması, acil durum meydana geldikten sonra etkilerinin en aza indirgenmesidir. Yenilenme aşaması ise acil durumlardan etkilenen tesislerin hızlı bir şekilde yenilenmesi için gerekli çalışmaların yapılmasıdır. "Acil durum eylem planı nasıl hazırlanır?" sorusunun yanıtı olarak acil durum eylem planı örnekleri incelenmeli ve iş yerinin durumu ile ilişkilendirilerek en doğru önlem faaliyetleri oluşturulmalıdır. Bu plan içerisinde kurum veya kuruluş, olası acil durumları önceden öngörebilmeli, bu durumlarda yapılması gerekenleri belirlemeli ve plan prosedürü oluşturarak devamlılığını sağlamalıdır. İş yerlerinde acil durum meydana gelmesi halinde gerekirse eylem planı güncellenmeli ve acil durum eylem planı geçerlilik süresi takip edilmelidir. Bununla birlikte, kuruluşlar belirledikleri prosedürleri periyodik olarak denemelidir. Acil durum planı hazırlanırken şu hususlara da dikkat edilmelidir:

• Acil durumları belirlemek,

• Sınırlayıcı ve önleyici tedbirler almak,

• Acil durum esnasında görevlendirilecek kişileri belirlemek,

• Acil durum tahliye ve müdahale yöntemlerini oluşturmak,

• İlgili dokümantasyonları hazırlamak,

• Tatbikat yapmak,

• Acil durum planını yenilemek.