Müstakil Konut İnşaatında Azalma: Talep Düştü, Üretim Azaldı

Değişen Beklentiler ve Azalan Talep Son yıllarda pandemi ve depremin etkisiyle konut beklentileri değişmiş ve müstakil evlere olan talep artmıştı. Bu değişim, müstakil konut yapımında rekor seviyelere ulaşılmasına neden olmuştu. Ancak, pandeminin etkisinin azalması ve ekonomik sebepler nedeniyle tablo eski haline döndü ve yapı ruhsatları içinde müstakil evlerin payı azalmaya başladı.

19 Çeyreğin En Düşük Ruhsat Seviyesi

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan 2025 yılı 1. çeyrek yapı izin istatistikleri, müstakil konut yapımındaki düşüşü ortaya koydu. Buna göre, belediyeler tarafından yılın ilk çeyreğinde inşası için ruhsat verilen bir daireli bina (müstakil yapılar) sayısı 7 bin 473’e, toplam yüzölçümü ise yaklaşık 1.5 milyon metrekareye geriledi. Bu rakamlar, son 19 çeyreğin en düşük seviyelerini işaret ediyor. Daire sayısı bakımından bir önceki çeyreğe göre yüzde 50, geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 30 azalma yaşandı.

Müstakil konut ruhsatının en çok alındığı dönem 2023 son çeyrek olmuş, bu dönemde 18 bin 646 daire için ruhsat verilmiş ve toplam yüzölçümü yaklaşık 4.4 milyon metrekareye ulaşmıştı.

Binaların kullanım amacına göre en yüksek yüzölçüm payını her zaman ‘iki ve daha fazla daireli ikamet amaçlı binalar’ yani apartmanlar alıyor. Onları sanayi yapıları ve ofisler takip ediyor. Pandemiden sonra ise ikinci sıraya müstakil konutlar yerleşmişti. Ancak azalan taleple birlikte müstakil evlerin payı da düşüş gösterdi. Geçtiğimiz yıllarda yüzde 9’u aşan payı, bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 5.8 olarak hesaplandı.

Genel konut görünümüne bakıldığında, satışlardaki canlılığın üretim cephesinde görülmediği anlaşıldı. Yılın ilk çeyreğinde, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre, belediyeler tarafından yapı ruhsatı verilen bina sayısı yüzde 21.3, daire sayısı yüzde 18.7 ve yüzölçümü yüzde 24.7 azaldı. 3 aylık dönemde yapı ruhsatı verilen binaların toplam yüzölçümü 27 milyon metrekare olurken, bunun 14.8 milyon metrekaresi konutlardan oluştu. Aynı dönemde 22 bin 502 bina, 143 bin 626 daire için ruhsat düzenlendi.

Üretim İhtiyacın Gerisinde Kaldı

İlk çeyrekte yapı kullanma izin belgesi, yani iskân verilen bina sayısı yüzde 28, daire sayısı yüzde 25.8 ve yüzölçümü yüzde 31 azaldı. Belediyeler ilk çeyrekte 130 bin 143 daire için iskan belgesi düzenledi. Ülke genelinde yıllık 750-800 bin konut ihtiyacı olduğunu belirten sektör temsilcileri, son yıllarda üretimin ihtiyacın gerisinde kaldığını ve arzda tehlike çanlarının çaldığını ifade ediyor.